Deda Mraz kroz vekove: Od Svetog Nikole do ikone popularnog pića i najvoljenijeg deke širom planete

Foto: Freepik
Deda Mraz, omiljeni lik koji donosi poklone deci širom sveta tokom praznične sezone, ima bogatu istoriju koja seže duboko u hrišćansku tradiciju, ali je postao globalni fenomen zahvaljujući marketinškim naporima i reklamama.

Legenda o Deda Mrazu ima svoje korene u tradiciji koja datira unazad vekovima, gde je Sveti Nikola bio taj koji bi deci donosio poklone pred Božić.

Međutim, savremeno sekularno shvatanje Deda Mraza razvilo se u drugoj polovini 19. veka.

Zaslužan za popularizaciju izgleda Deda Mraza kakvog danas znamo je slavni američki karikaturista Tomas Nast (1840–1902).

Nast se proslavio svojim karikaturama koje su imale veliki uticaj na vojni moral i patriotizam tokom američkog građanskog rata. Prvi put je Deda Mraza sa belom bradom i crvenim ogrtačem prikazao na naslovnici časopisa “Harper’s Weekly” 1863. godine, želeći da pošalje božićnu poruku u vreme rata.

Nakon Nastovih ilustracija, Deda Mraz je postao sveprisutan u američkoj kulturi i deo božićne tradicije. Međutim, ono što ga je učinilo globalnim fenomenom bila je marketinška kampanja kompanije “Koka-Kola” iz 1931. godine.

Naime, “Koka-Kola” je lansirala globalnu kampanju koja je koristila lik Deda Mraza kako bi promovisala svoj proizvod. Ova kampanja je uspela da ga učini prepoznatljivim širom sveta.

Iako je Deda Mraz danas omiljeni lik širom sveta, u pojedinim sredinama, pre svega onima gde dominira religijski uticaj islama, on je nepoželjan zbog toga što se smatra simbolom hrišćanske kulturne dominacije.

Njegovo ime varira širom sveta, pa se tako u različitim zemljama i kulturama naziva Santa Klaus, Santa Nikolas, Božić Bata i slično. U nekim zemljama, posebno na Balkanu, koristi se naziv Deda Mraz, koji je jugoslovenski proizvod i osmišljen je kako ne bi favorizovao nijednu religioznu varijantu u nekadašnjoj zajedničkoj državi naroda zapadnog Balkana.

Deda Mraz je danas simbol radosti i darivanja tokom praznične sezone, i bez obzira na različite nazive i istorijsko poreklo, ostaje voljen lik širom sveta.