Dom vojske u Rumi uskoro će dobiti nove stanare jer je, kao što smo već pisali, počelo preseljenje Gradske biblioteke “Atanasije Stojković” u ovaj prostor. Reprezentativna zgrada po kojoj je Ruma prepoznatljiva u septembru će postati gradska biblioteka po okonačnju preseljenja. Pre 110 godina kada je izgrađena, imala je drugu namenu, ali i onda i danas ona je arhitektonski simbol Rume.
Po izgradnji to je bila zgrada Hrvatskog doma, a nakon Drugog svetskog rata u prelazi u vlasništvo vojske i postaje Dom JNA. Vlastelinska porodica Pejačević je bila poznata rumska porodica koja je i osnovala Rumu kao urbano naselje u dnašnjim obrisima. Tako je i plac na kom je izgrađen Dom vojske pripadao pomenutoj porodici. Plac je bio prilično velik, kasnije je preparcelisan, a 1909.godine deo placa gde je izgrađen dom kupio je Hrvatski Soko i grupa hrvatskih investitora gde će izgraditi Hrvatski dom.
Izgradnja zgrade u stilu secesije je počela 1912. godine. Jedan Rumljanin iz porodice Benčić koji je tada radio u Osijeku ( pretpostavlja se da je ovaj projekat prvobitno bio namenjen za izgradnju tamošnjeg pozorišta) doveo je projektanta, Viktora Aksmana (Vladoje Aksmanović) u Rumi i ponudio njegov projekat za zgradu Hrvatskog doma.
Hrvati iz Rume, ali i iz šire okoline su prilagali sredstva za izgradnju Dom, posebno na ovoj lokaciji gde je bio dominantan nemački živalj, jer su tih godina postojali sukobi između Nemaca i Hrvata u Sremu, zbog nastojanja hrvatske države da “pohrvati” sremske Nemce. Po izgradnji, u nju su se smestila mnogobrojna rumska hrvatska društva (Hrvatski soko, Hrvatska čitaonica…).
1924.godine, a nakon Prvog svetskog rata, zgrada je pripala Hrvatskoj seljačkoj zadruzi, sve do 1958.godine, do kada je u njoj postojala i kafana koju je držalo Hrvatsko kulturno prosvetno društvo „Matija Gubec“. Međutim, po podmirenju svih obaveza prema kupcima i dobavljačima, kako je formulisano, neraspoređeni deo imovine je prenet na Savezni sekretarijat za narodnu odbranu opštine Ruma.
Ceo objekat je prepoznatljiv na rumskim razglednicama, od kupole, ovalnih prozora do čuvenih statua dede i unuka. Iako do sada nijednom nije obnavljana, delimično je menjala svoj izgled, pa se tek nakon ove obnove ponovo mogu videti originalni stubovi i trem na samom ulasku. Iznad ovog dela je polukružni prozor, a nad njim je ranije bila i trodimenzionalna figura sokola raširenih krila.
Opština Ruma ovaj objekat otkupila je od Ministarstva odbrane i sopstvenim sredstvima finansirala kompletnu obnovu spoljšnjosti i unutrašnjosti objekta.
Foto i tekst/ izvor: iz zbirke Zavičajnog muzeja Ruma
(Redakcija Moj grad SM)
Medijski sadržaji realizovani su u okviru projekta “Kultura pod lupom” koji sufinansira Opština Ruma. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
