Jutros je obeleženo 110 godina od Legetske bitke, polaganjem venaca pored spomenika palim junacima i prigodnim programom.
Najtragičnija bitka u svim našim oslobodilačkim ratovima odigrala se na polju Leget, u blizini Sremske Mitrovice, u Prvom svetskom ratu, a upamćena je kao prva srpska plava grobnica.
U znak sećanja na pale borce, vence i cveće na spomenik položili su predstavnici Grada Sremska Mitrovica, udruženja za negovanje kulture sećanja na oslobodilačke ratove, potomci palih junaka na Legetu iz Timočke krajine i mnogi drugi.
Stefan Vučić, zamenik predsednika Skupštine grada, u ime gradske uprave koja je organizator programa u skolopu negovanja kulture sećanja, obratio se prisutnima sledećim rečima: „Bitka na Legetu, poznata i kao Bitka kod Čevrntije, koja se odigrala 6. septembra 1914. godine, tokom Prvog svetskog rata veoma je značajna. Iako je bitka trajala samo jedan dan, bila je jedna od najžešćih i najtežih u tom periodu. Srpska vojska, predvođena vojvodom Stepom Stepanovićem i Timočkom divizijom, pokazala je neverovatnu hrabrost i upornost u odbrani slobode srpskog naroda.“
Vence i cveće na spomen-obeležje položili su i predstavnici Vojske Srbije, Saveza potomaka ratnika Srbije, Podružnice Društva negovanja tradicije oslobodilačkih ratova od 1918. Sremske Mitrovice, Gradskog odbora SUBNOR-a Sremska Mitrovica, Opštinskog odbora SUBNOR-a Ruma, Mesne zajednice „Velike Drenove” i Mesne zajednice „Šašinci”, članovi GO SPS Sremska Mitrovica, kao i predstavnici udruženja koja neguju kulturu sećanja.
Molitvenim pomenom stradalim vojnicima koji su služili sveštenici Srpske pravoslavne crkve obeležena je godišnjica Bitke na Legetu.
Borba se odigravala u okviru velike akcije Vojske Kraljevine Srbije pod nazivom Sremska operacija, od petog do sedmog septembra 1914. godine. Imala je za cilj da pomogne saveznicima na zapadnom i istočnom frontu tako što će izvršiti pritisak na austro-ugarske snage sa juga. Ofanziva je imala dva pravca, kod Mitrovice i kod Kupinova.
Srpska vojska je trebala da izvrši demonstrativni prelaz kod Mitrovice i glavni udar kod Kupinova. Zadatak da izvrši ofanzivu kod Mitrovice dobila je Timočka divizija prvog poziva na čijem čelu se kao komandant nalazio general Vladimir Kondić.
Brojne greške u logistici, dopremanju mostovskog trena, municije, ali i u komandovanju kao i na naposletku u postavljanju mosta dovele su do katastrofe u kojoj je stradalo oko 1500 srpskih vojnika a zarobljeno oko 4800. Samo oko 600 vojnika je uspelo da se spase preplivavanjem Save.
Timočka divizija je ispunila svoj zadatak zbog kojeg je krenula preko Save da omete neprijatelja i omogući Prvoj armiji nesmetane akcije na području Donjeg Srema, ali vojnički ona je doživela težak poraz i stradanje.
Pukovsku zastavu 13. puka “Hajduk Veljko” spasao je major Milivoje Petrović, praunuk slavnog hajduka, tako što je preplivao Savu kada je bitka bila već izgubljena.
Važno je istaći da je Sremska operacija u sklopu koje je se odigrala i Bitka na Legetu, urodila je plodom jer je odložen odlazak austro-ugarske 2. armije koja se nalazila u Sremu spremajući se za odlazak na istočni front i time je olakšana situacija ruskoj carskoj vojsci koja je potom izvršila dublji prodor prema zapadu.
Nažalost cena toga bila je velika za srpsku vojsku. Iz stroja je izbačeno preko 6000 prvopozivaca. Oni koji su preživeli samu bitku odvedeni su u brojne logore a najviše u Arad i Nežider.
General Kondić prihvatio je punu odgovornost na svoje ime i osudjen je na godinu dana zatvora. Posle rata, tražiće ponovno sudjenje, koje je trajalo pet godina i posle kojeg je dosudjeno da nije kriv.
Na mestu stradanja Timočke divizije 23. septembra 1923. godine podignut je spomenik na polju Leget.
Program je vodila Sandra Štetina, u ime Centra za kulturu „Sirmiujmart”.
