Decije Trajan je bio rimski car od 249. do 251. godine, a ostao je upamćen po progonima hrišćana više nego po svojim vojnim podvizima.
Rimski car Filip Arabljanin poslao je 249. godine senatora Decija da bude guverner provincija u kojima su vladali nemiri: Meziju i Panoniju. Pojedini ljuti vojnici dezertirali su pred Gotima jer je Filip smanjio isplatu odštete.
Nakon što su odbili Gote i vratili stabilnost regionu, Decijeve legije, umorne od Filipove vladavine, proglasile su Decija za cara. I dezerteri su se vratili, pa je uz podršku svoje vojske Decije krenuo na Filipa Arabljanina. Iako neki istoričari smatraju da Decije nije bio voljan da se bori, vojske dvojice careva susrele su se kod Verije u Makedoniji. Pobedu je odneo Decije ubivši Filipa. Ubrzo je Pretorijanska garda u Rimu ubila i Filipovog sina i naslednika. Rim je zvanično imao novog cara, prvog u dugom nizu careva sa Balkana.
Gaj Mesije Kvint Trajan Decije rođen je oko 200. godine nove ere u zemljoposedničkoj porodici u malom selu Budalija u tadašnjoj balkanskoj provinciji Panoniji, a današnjim Martincima kod Sirmiuma odnosno Sremske Mitrovice. Mladi i ambiciozni Decije oženio je damu iz ugledne etrurske porodice – Hereniju Etruscilu – sa kojom je dobio dva sina, Herenija i Hostolijana.
Decije kao car
Nakon što je pobedio Filipa i učvrstio svoju moć u Rimu, pažnju je usmerio na niz građevinskih projekata, uključujući popravku zastarelog Koloseuma i izgradnju Decijevih termi.
Vojnoj službi se vratio 250. godine n.e. kada je poveo snage na Balkan da se suprotstave Gotima koji su prešli Dunav i ušli u Trakiju. Tamo se, udružen sa Gotima, guverner Trakije Tit Julije Prisk proglasio za cara. Na Priskovu nesreću, iako tačan datum nije poznat, ubili su ga njegovi novi saveznici pre nego što je uopšte stigao da uživa u blagodetima carske funkcije.
Iako je bilo još uzurpatora, Decije se njima nije mnogo zamarao. Njegova glavna briga bio je vođa Gota, Kniva. Uprkos tome što su ga Decijeve snage prvobitno odbile, „varvarin“ je nastavio pohod ka istoku gde su mu se pridružili pripadnici plemena Karpi koji su prešli u rimsku provinciju Dakiju. U nadi da će zaustaviti Knivu, car je svog najstarijeg sina Herenija brzo poslao u Meziju, a ubrzo je i sam stigao. Nažalost, ni Decije i njegov sin nisu mogli da odbiju napade. Obojica su pobegla u Eskus gde su se pridružili guverneru Gornje i Donje Mezije Trebonijanu Galu. Decije i njegov sin (kao i većina njihove vojske) bili su zarobljeni u močvari, a onda su i poginuli u bici kod Abrita. Decije je bio prvi rimski car koji je poginuo u borbi protiv stranog neprijatelja.
Progoni hrišćana i kako je Decije postao Trajan
Decija je u istoriji više upamćen po progonu hrišćana nego po vojnim pohodima. Insistirao je da građani prinose žrtve rimskim bogovima i da poštuju paganske rituale, nešto što su i Jevreji i hrišćani, još od vladavine Nerona, odbijali da rade. Iako hrišćanima nije naređeno da se odreknu svoje vere, mučenja i pogubljenja su bila uobičajena.
Odanost se sa rimskih bogova proširila i careve i carski kult. Decije je bio fasciniran mnogim svojim prethodnicima, i u pokušaju da ponovo potvrdi njihovu božanstvenost, dao je da se iskuju novčići u njihovu čast. Osim toga, da bi se povezao sa rimskim imperatorom Trajanom, Decije je čak usvojio ime Trajan. Posle njegove smrti, progoni su prestali, da bi se posle pedeset godina ponovo pojavili pod carem Dioklecijanom.
Među balkanskim stanovništvom Decije Trajan je najpoznatiji po lokalnim mitovima za koje se smatra da se vezuju za njega.
Na primer, Vuk Karadžić je u svom „Rečniku“ zabeležio jednu srpsku legenda o bogu (ili demonu) Trojanu (Trajanu), koja je zanimljiva zbog povezivanja Trojana sa Sremom. Deo ove legende kaže: „Na planini Ceru u okolini Šapca, u blizini Trojanovog grada, živeo je Trojan. Svake noći, išao je on u Srem kod kakve žene ili devojke“.
