Završena je treća kampanja sistematskih arheoloških istraživanja poslednje prestonice srednjovekovne Srbije – tvrđave Kupinik, koja su sprovedena tokom septembra i prve polovine oktobra. Arheološkim radovima je rukovodio stručni tim Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica u saradnji sa Muzejskom jedinicom „Muzej Kupinik“, Muzejom Srema u Sremskoj Mitrovici i Vojnim muzejom u Beogradu, a istraživanja su finansijski podržali Pokrajinski sekretarijat za kulturu, javno informisanje i odnose s verskim zajednicama i Opština Pećinci.
Ovogodišnjim istraživanjima obuhvaćen je i istražen ceo pristupni prostor od donjeg grada do ulaza u gornji grad i ulazna kula-kapija, a Perica Odobašić, arheolog Muzejske jedinice „Muzej Kupinik“, ističe da je time otvorena značajna površina koja je, sa sondama iz prethodne dve kampanje, sasvim obuhvatila gabarite ulazne kule-kapije.
„Takođe su otkrivene sve izvorne fasadne površine zidova, svi uglovi i temeljna zona, što je bilo neophodno za predstojeće konzervatorsko-restauratorske radove. I ovogodišnjim iskopavanjima potvrđen je način gradnje utvrđenja, ali i ostaci drvene konstrukcije mosta preko kojeg se ulazilo u gornji grad. Obilje pokretnog arheološkog materijala, potvrđuje izuzetno intezivan život na Kupiniku tokom druge polovine 14, 15. i 16. veka, ali i nekih kasnijih faza, što značajno rasvetljava i dopunjuje istorijske činjenice vezane za ovaj prostor“ – rekao nam je Odobašić, i dodao da količina i kvalitet pokretnih nalaza, naročito nakon konzervacije, obećava izuzetan fundus zbirke muzeja Kupinika.
Po rečima Biljane Lučić, rukovodioca istraživanja i arheologa Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica, istraživanja su se sprovodila oko ulazne kule radi definisanja gabarita zidova i niveleta terena za potrebu izrade konzervatorsko-restauratorskog projekta.
„Paralelno sa istraživačkim radovima, koji će nam dati smernice za što kvalitetniju zaštitu i obnovu zidova tvrđave, izvode se radovi na donošenju petogodišnjeg plana upravljanja radi definisanja dinamike i obima, arheoloških, konzervatorsko-restauratorskih, upravljačkih i promotivnih poslova koji su tiču ovog kulturnog dobra. Takođe, u planu je i dodatna valorizacija područja Kupinova radi integracije svih elemenata kulturnog i prirodnog nasleđa i kreiranja osnovnih elemenata dugoročne strategije Kulturnog predela Kupinovo“ – kazala je Lučić.
Arheolog Odobašić dodaje da se veliko interesovanje stručne i šire javnosti za sistematska arheološka istraživanja Kupinika ogleda i kroz uključivanje sve većeg broja stručnjaka i institucija, kako regionalnog, tako i pokrajinskog i republičkog nivoa.
„I ove godine tokom sistematskih arheoloških istraživanja, organizovana su i dva međunarodna volonterska arheološka kampa, kao i peta manifestacija „Kupinik – dani zmajeva“. Ovakve promotivne aktivnosti imaju za cilj da domaćoj, ali i svetskoj javnosti približe Kupinik, srednjovekovnu tradiciju i vitešku kulturu paralelno sa naučnim saznanjima“ – rekao je Odobašić.
On podseća da su prva ozbiljna istraživanja poslednje prestonice srednjovekovne Srbije – tvrđave Kupinik izvršena 2020. godine kada je urađeno lasersko snimanje lokaliteta iz vazduha (LIDAR), dok su 2021. godine počela sistematska arheološka istraživanja na terenu, kao i da je Kupinik uvršten u Akcioni plan razvoja Vojvodine kao projekat od prioriteta, a u Nacionalni registar je upisan kao spomenik kulture od velikog značaja.
